آموزش فيلمسازي: بياييد با هم يك فيلم بسازيم


زهرا بذرپيشه

« خوشبخت ترين افراد كساني هستند كه داستاني براي گفتن ندارند.» 
/ آنتروني ترولوپ، رومان نويس انگليسي /

- بازگو كردن داستان:
فيلمنامه اي را كه ارزش ساختن دارد انتخاب كنيم. 
فيلمنامه بايد توالي نماهايي باشد كه از تصاوير تصريف نشده گرفته شده اند و داستان را بازگو ميكنند.
كار كارگردان ساختن فهرستي از نماهاي مورد نياز از روي فيلمنامه است.

با پاسخ به سئوالهايي از قبيل:
« دوربين را كجا بگذارم؟ »
« به بازيگران چه بگويم؟ »
و پرسشي كه در پي اين دو خواهد آمد: 
« صحنه درباره ي چيست؟ »
مي توانيم براحتي فيلمنامه مان را دكوپاژ و كارگرداني كنيم.
شيوه ي برخورد اغلب كارگردانهاي آمريكايي در جواب به اين سئوالات اين است كه مي گويند:
‹ بگذار دوربين بازيگران را دنبال كند. ›
گويي فيلمسازي ضبط اعمالي ست كه « پرسوناژ » انجام ميدهد!
اما هنگامي اين كار درست است كه اعمالي كه پرسوناژ انجام ميدهد جذاب باشد.

اكثر فيلمهاي آمريكايي را با همين روش ميسازند، روشي كه قرار است ضبط كارهايي باشد كه مردم واقعي واقعاً انجام ميدهند .

اما روش ديگري نيز وجود دارد و آن روشي است كه آيزنشتاين براي ساختن فيلم توصيه ميكند.
اين شيوه هيچ ربطي به تعقيب پرسوناژ ندارد، بلكه شيوه اي ست كه تصاوير به گونه اي به دنبال يكديگر قرار مي گيرند قرار مي گيرند كه تضاد بين آنها داستان را در ذهن تماشاگر به جلو مي برد. 
اين تعبيري موجز و نسبتاً خوب از نظريه ي تدوين آيزنشتاين است. 

در اين شيوه، بازگو كردن داستان هميشه از طريق برشها، يا به عبارت ديگر از طريق كنار هم قرار دادن تصاويري تصريف نشده، انجام ميشود.
آيزنشتاين مي گويد بهترين تصوير، تصويري است كه دخل و تصرفي ريشه اي در آن نشده باشد، مثلاً نمايي از يك فنجان، نمايي از يك قاشق يا چنگال، نمايي از يك در.
و در واقع برشهايي كه كنار يكديگر قرار ميگيرند داستان را بازگو ميكنند. 
در غير اينصورت داستان ما بجاي دست يافتن به رويداد دراماتيك، شكلي روايي به خود خواهد گرفت. 
يادتان باشد كه اين موضوع اهميت ندارد كه تماشاگر حدس بزند كه چرا فلان نكته در بازگو كردن داستان مهم است. آنچه اهميت دارد، خيلي ساده، بازگو كردن داستان است، بگذاريد تماشاگر غافلگير شود.
تماشاگر نيازي به داشتن اطلاعات ندارد بلكه خواستار عمل دراماتيك است.